ცირკადული რიტმის დარღვევით გამოწვეული სტრესი და კრეატინის პრევენციული მექანიზმი

ბუნებრივი ცირკადული რიტმის დარღვევა განაპირობებს უჯრედული მეტაბოლიზმის ცვლილებებსა და ორგანიზმისათვის სტრესული გარემოს შექმნას, რაც ვლინდება სინთეზური და ენერგეტიკული რეაქციების მნიშვნელოვანი დაქვეითებით. არსებობს მრავალი ნაერთი, რომლებიც სტრესული სიტუაციების დროს პრევენციული თვალსაზრისით გამოიყენება. ამ მიზნით ჩვენთვის ყურადღებამისაქცევი აღმოჩნდა კრეატინი, იმის გათვალისწინებით, რომ ეს უკანასკნელი წამოადგენს ენდოგენურ ნაერთს. კრეატინი მნიშვნელოვან როლს ასრულებს ორგანიზმის ცხოველქმედების პროცესში და გამოიყენება მთელი რიგი ნეიროდეგენერაციული დაავადებების დროს თერაპევტულ საშუალებადაც. ცნობილია, რომ ხანგრძლივი ცირკადული რიტმის დარღვევის პირობებში კრეატინის ეგზოგენურად მიწოდება ხელს უწყობს ენერგეტიკულ პროცესებში ჩართული ფერმენტების გააქტიურებას ჰიპოკამპის უჯრედებში. ჩვენი კვლევებით დადგინდა, რომ ამის მთავარი მიზეზია სინთეზური პროცესების გააქტიურება. ცენტრალური სასიგნალო მოლეკულა ენერგეტიკული პროცესების რეგულირებისთვის არის mTOR. ჩვენ მიერ შესწავლილია mTOR-ის რაოდენობრივი ცვლილებები ხანგრძლივი ცირკადული რიტმის დარღვევის პირობებში და კრეატინის ეფექტი აღნიშნულ ცვლილებაზე. კრეატინის ეგზოგენურად მიწოდება ზრდის ხანგრძლივი ცირკადული რიტმის შედეგად განვითარებული სტრესის დროს შემცირებული როგორც ფოსფორილირებული mTOR-ის, ისევე მისი აქტივატორის-AKT-ს რაოდენობას. პარალელურად, სტრესის დროს შეინიშნება AKT-ს უარყოფითი რეგულატორის PTEN-ის გააქტიურება. ჩვენი კვლევების საფუძველზე გამოითქვა მოსაზრება, რომ ცირკადული რიტმის დარღვევით გამოწვეული სტრესის დროს PTEN-ის გააქტიურებისა და mTOR-ისა და AKT-ს შემცირების მიზეზი შესაძლებელია იყოს თავის ტვინის ჰიპოკამპის უჯრედებში NMDA-რეცეპტორის ჰიპერაქტივაცია და შედეგად CA+2 იონების რაოდენობის გაზრდა ჰიპოკამპის უჯრედებში. გამოთქმულია მოსაზრება იმის შესახებ, რომ კრეატინის დადებითი როლი განპირობებულია მისი მოდულატორული ეფექტით NMDA რეცეპტორზე, რაც ამცირებს უჯრედშიდა Ca+2-ის რაოდენობას.

მიმაგრებული ფაილები: