N-β-N-ნიტროზო-(p-ნიტროფენილ)-2,3,4-ტრი-O-აცეტილ- D-ქსილოპინოზილამინი

ა ნ ო ტ ა ც ი ა ანა ნებიერიძე ივ.ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი, ი.ჭავჭავაძის პრ. 3. უკანასკნელ წლებში ახალი, ბიოლოგიურად და ფარმაკოლოგიურად აქტიური ნაერთების სინთეზის მიზნით, მნიშვნელოვანი ადგილი უკავია ნახშირწყლების მოდიფიკაციას სხვადასხვა ტიპის ორგანული ნაერთებით. ბიოლოგიურად აქტიური ორგანული ნაერთების მოდიფიკაციისათვის გლიკოზიდების გამოყენებამ შეიძლება შეცვალოს ერთის მხრივ მათი ბიოლოგიური და ფიზიოლოგიური მოქმედება, ხოლო მეორეს მხრივ – შეამციროს მათი ტოქსიურობა ჩვენი სამუშაოს მიზანი იყო ნიტროზო ჯგუფის შემცველი N–გლიკოზიდების სინ¬თე¬ზი. პირველად იქნა შესწავლილი D-ქსილოზის (1) კონდენსაციის რეაქცია 4-ნიტრო¬ა¬ნი¬ლი¬ნთან. მიღებული N-β-(p-ნიტროფენილ)-D-ქსილოპირანოზის (2) აცეტი¬ლი¬¬¬რებით სინ¬თე¬¬ზირებულია N-β-(p-ნიტროფენილ)-2,3,4-ტრი-O-აცეტილ-D-ქსი¬ლო¬¬პინოზილამინი (3), ხოლო (3)-ის ურთიერთქმედებით ნატრიუმის ნიტ¬რი¬¬ტ¬თან სინთ¬ე¬¬ზი¬¬რებულია N-β-N-ნიტროზო-(p-ნიტროფენილ)-2,3,4-ტრი-O-აცე¬ტ¬ილ¬-¬D-ქსილოპინოზილამინი (4) ნიტ¬რო¬ზო (N=O) ჯგუფის შემცველი N-გლიკო¬ზი¬დი (5). რეაქცია მიმდინარეობს შემდე¬გი სქე¬მით:

მიმაგრებული ფაილები: